30 Mayıs 2018 Çarşamba

İzmir'in Basmane semtine adını veren basmahane kuruluyor,1795

İzmir'in Basmane semtine adını veren basma fabrikası yeni kurulmuş ve Sultan III.Mustafa'nın yaptırdığı Laleli camii'nin vakfına ilhak olunmuş.

Belgenin tarihi 19.Şevval.1209 yani 9.Mayıs.1795,evrakda İzmir Basma fabrikasından,"Medine-i İzmir'de mücedded inşa olunan kebir basma kârhanesi" yani İzmir'de yeni inşa olunan büyük basma kârhanesi" olarak bahsediliyor.

Fakat evrakta başka bir ayrıntı daha var;Vakfın esnaf kahyası olarak tayin edilen Rusçuk'lu Zemmi,esnaftan rüşvet almaya,baskı yapmaya ve düzensizlik yapmaya başlıyor.Bunun üzerine padişah I.Abdülhamid tarafından sakız adasına sürgün ediliyor.

"Vâlid-i mâcid hazreti şâh-ı cihandârî cennetmekan firdevs âşiyân merhûm ve mefkûd leh Sultan Mustafa Han tâb-ı serâh hazretlerinin Laleli Çeşme kurbunda ihyâ buyurdukları câmi-i şerifleri vakfına bâ hatt-ı hümâyun-ı şevket makrûn medîne-i İzmir’de mücedded inşâ ve vakf edilen müşârünileyh zam ve ilhak buyurulan kebîr Basmahane kârhânesinde taraf-ı vakıftan esnaf-ı mezkûre kethüdâ nasb olunan Ruscuklu Avans zımmi esnâf-ı mezkûreden ahz-i rüşvet ve tecrîm ve ihtilâl Basmahane’ye bâis olduğu ecilden esnaf-ı mezkûrenin ısdâr ettirdikleri emr-i âlî ve mübâşir ve cümle esnâf-ı marifet ve ittifaklarıyla mesfûr Avans kethüdâlıktan ihraç ve şurût-ı vakf üzre bâ temessük âhiri keyhüdâ ta‘yin olunup mesfûr Avans zemmi umûr-ı Basmahâneye müdahale etmemek üzre müteahhid iken bu defa İstanbul’a gelip umûr-ı Basmahâne’nin ihtilâline bâdî emre tasaddî eylediği taraf-ı vakf müşârünileyh inhâ olunmağın mesfûr Rusçuklu avans Zemmi li ecli’t-te’dîb cezîre-i Sakız’a nefy ve iclâ ve cezîre-bend olmak babında (…?) ile mua‘allakat-ı emr-i âlî ve mübâşir ta‘yin buyurulmak bâbında emr min lehü’l-emr hazretlerinindir. Fî 19 L Sene 209"